چالش حق طلبی در برزیل؛ ازحامیان فلسطین تا نفوذ اوانجلیست ها

خبرگزاری تسنیم - سعید شیری: اقتراب فرهنگی ایران با کشورهای آمریکای لاتین در سال های اخیر به ویژه پس از تحولات جهانی و منطقه ای، به یکی از اولویت های سیاست خارجی ایران تبدیل شده است. این ارتباطات بیشتر در قالب دیپلماسی فرهنگی، اقتصادی و سیاسی صورت گرفته و بر پایه اشتراکات فرهنگی، تاریخی و سیاسی شکل گرفته است. ایران در تلاش است تا با گسترش روابط با کشورهای این منطقه، به ویژه در عرصه های فرهنگی و دینی، به مقابله با فشارهای جهانی و تحریم های اقتصادی بپردازد. روابط فرهنگی به ویژه از طریق معرفی فرهنگ، تاریخ و دستاوردهای ایران در زمینه های مختلف هنری، علمی و اجتماعی، به یک پل ارتباطی مهم بین دو منطقه تبدیل شده است.

کشورهای آمریکای لاتین به ویژه در دهه های اخیر، تمایل بیشتری به گسترش روابط با ایران نشان داده اند، زیرا آن ها نیز با چالش های مشابهی مانند تحریم ها و فشارهای سیاسی از سوی غرب روبرو هستند. این وضعیت زمینه ساز تقویت همکاری ها در زمینه های مختلف اقتصادی، امنیتی و فرهنگی شده است. ایران و کشورهای آمریکای لاتین به ویژه در زمینه های سیاسی با یکدیگر هم راستا شده اند و در مجامع بین المللی همچون سازمان ملل متحد، حمایت های متقابل از حقوق کشورهای مستقل و مبارزه با سلطه گری را به عنوان اولویت های مشترک خود قرار داده اند.

برزیل به عنوان یکی از بزرگ ترین و مهم ترین کشورهای آمریکای لاتین، نمونه ای از این اقتراب فرهنگی و سیاسی است. در سال های اخیر، ایران و برزیل در زمینه های مختلف، به ویژه در عرصه دیپلماسی فرهنگی و اقتصادی، همکاری های گسترده ای داشته اند. برزیل با داشتن جمعیتی متنوع و با سابقه طولانی در تعاملات جهانی، از جایگاه ویژه ای در سیاست خارجی ایران برخوردار است. این کشور در کنار تقویت روابط اقتصادی، به معرفی و ترویج فرهنگ ایران در سطح بین المللی پرداخته و در زمینه هایی مانند سینما، موسیقی، صنایع دستی و گردشگری، به ایران فرصت های جدیدی برای همکاری های فرهنگی و اقتصادی فراهم کرده است.

با علیرضا میرجلیلی، وابسته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در برزیل، به گفت وگو نشستیم تا اطلاعات بیشتری درباره تنوعات مذهبی این کشور و نیز اقترابات فرهنگی و سیاسی برزیل با ایران کسب کنیم. در این گفت وگو، آقای میرجلیلی به بررسی وضعیت مذهبی و فرهنگی برزیل پرداختند و توضیح دادند که چگونه ایران و برزیل در زمینه های مختلف به تقویت روابط خود پرداخته اند. همچنین، وی به تشریح نحوه همکاری های دوجانبه در زمینه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، به ویژه در بعد دیپلماسی فرهنگی و ترویج فرهنگ اسلامی ایرانی در برزیل اشاره کردند.

* لطفاً یک معرفی اجمالی درباره برزیل و تنوعات فرهنگی و مذهبی داشته باشید.

برزیل کشوری با بافت سیاسی و فرهنگی متنوع است که به ویژه گستردگی جغرافیایی آن باعث شکل گیری تفاوت های قابل توجهی در میان مناطق مختلف شده است. به عنوان نمونه، در شمال شرقی برزیل جمعیت غالباً سیاه پوست هستند و بخشی از آن ها از نسل آفریقایی هایی هستند که حدود 200 سال پیش به این منطقه مهاجرت کردند. جالب این که این گروه حدود 150 تا 180 سال پیش، انقلابی به نام "انقلاب مسلمانان" را در این منطقه راه اندازی کردند. این واقعه تاریخی اهمیت زیادی دارد و کتابی در این زمینه که توسط یک سازمان ترجمه شده است، به زودی منتشر خواهد شد.

نفوذ اوانجلیست ها بین مردم برزیل

برزیل از نظر تنوع فرهنگی و قومیتی بسیار غنی است و آزادی مذهبی در سراسر آمریکای لاتین، از جمله برزیل، به رسمیت شناخته شده است. هرچند که دین غالب در این منطقه به دلیل سلطه تاریخی اروپایی ها کاتولیک بوده، در برخی کشورها تا حدود 40 سال پیش بیش از 95 درصد مردم کاتولیک بودند. با این حال، طی چهار دهه گذشته، موجی از پروتستانتیزم، به ویژه از سوی گروه هایی مانند اونجلیست ها و شاهدان یهوه، در منطقه گسترش یافته است. این گروه ها که ابتدا از حمایت مالی آمریکا برخوردار بودند، اکنون به صورت مستقل فعالیت می کنند و به طور گسترده در میان مردم نفوذ کرده اند. این جریان های مذهبی، الگویی قوی و سازمان دهی شده از ایالات متحده گرفته اند و به یکی از نیروهای مذهبی قدرتمند در برزیل تبدیل شده اند. در گذشته، بیش از 95 درصد جمعیت برزیل مسیحی بودند، اما امروز آمارها بسیار متفاوت است. در برخی مناطق، کاتولیک ها همچنان اکثریت را تشکیل می دهند، اما در مناطقی دیگر، سهم جمعیت پروتستان تقریباً برابر با کاتولیک ها یا حتی بیشتر شده است.

موجی از پروتستانتیزم، به ویژه از سوی گروه هایی مانند اونجلیست ها و شاهدان یهوه، در منطقه گسترش یافته است. این گروه ها که ابتدا از حمایت مالی آمریکا برخوردار بودند، اکنون به صورت مستقل فعالیت می کنند و به طور گسترده در میان مردم نفوذ کرده اند.

افول قدرت کلیساهای کاتولیک
آنچه مسلم است، کلیساهای کاتولیک در برزیل با افول مواجه شده اند، درحالی که کلیساهای پروتستان به سرعت و به گونه ای قارچ گونه در حال رشد هستند. این وضعیت موجب نگرانی کلیسای کاتولیک شده و نگرانی آن ها نیز کاملاً منطقی است، زیرا این تحولات نشان دهنده تغییرات عمیق در ساختار مذهبی و اجتماعی برزیل است.

پروتستان ها نقش کلیدی در موفقیت «ترامپِ برزیل» داشتند

پروتستان ها با دخالت در سیاست و ایجاد حرکت های اجتماعی، توانسته اند نقش بسیار تأثیرگذاری در گسترش نفوذ خود ایفا کنند. به عنوان مثال، در انتخابات اخیر آمریکا، جریان های پروتستان نقشی کلیدی در موفقیت دونالد ترامپ داشتند و او را به عنوان گزینه ای مورد حمایت خود معرفی کردند. این نفوذ در برزیل نیز دیده می شود؛ جایی که در انتخابات قبلی، ژائیر بولسونارو که به "ترامپ برزیل" معروف است، با حمایت همین کلیساهای پروتستان به قدرت رسید. این کلیساها او را نماینده خدا می دانستند و با تبلیغات گسترده، حمایت قابل توجهی از او کردند. این پدیده از نظر اجتماعی و سیاسی موضوعی جالب و مهم است که شایسته تحقیق و بررسی عمیق است.

اوانجلیست های صهیونیست برای بقای ترامپ تقلا می کنند

جریان «الهیات آزادی بخش» برزیل شباهت زیادی با تفکرات انقلابی دارد

* همان گونه که می دانیم و اشاره کردید، مسیحیان کاتولیک از جهت تقیدات مذهبی بسیار قوی هستند. درباره کاتولیک ها و دسته جات آنها بیشتر توضیح می دهید.

در میان کاتولیک ها دو جریان غالب وجود دارد. نخست، جریانی وابسته به کلیسای رم و واتیکان که به طور کلی از دخالت در سیاست پرهیز می کنند. دوم، جریانی به نام "الهیات آزادی بخش" که در آمریکای لاتین و به ویژه در برزیل فعال است. این نظریه، جدیدترین نظریات الهیاتی مسیحیت است که خاستگاه اولیهٔ آن بنا به شرایط اجتماعی سیاسی خاص، آمریکای لاتین بود. این جریان با خدمات اجتماعی و فعالیت های مردمی در میان مردم زندگی می کند و به مسائل اجتماعی و سیاسی ورود جدی دارد. هرچند که در سال های اخیر کمی دچار افول شده اند، اما همچنان رهبران این جریان فعال هستند و در عرصه های مختلف تأثیرگذارند. نکته قابل توجه این است که این جریان شباهت های زیادی با تفکرات شیعی و انقلابی دارد که می تواند زمینه ای برای همکاری و مطالعه بیشتر باشد.

* ممنون؛ از لحاظ بافت سیاسی، کشور برزیل در چه شرایطی قرار دارد؟

از نظر بافت سیاسی، برزیل به دو گروه عمده راست و چپ تقسیم می شود. گروه های راست معمولاً طرفدار هژمونی آمریکا و اروپا هستند و به تفکرات لیبرال دموکراتیک گرایش دارند. آن ها خواهان درهای باز اقتصادی و روابط نزدیک با غرب اند. در مقابل، گروه هایدیگر که شامل سوسیالیست ها و گروه های انقلابی هستند، از حامیان فلسطین، شرق، ایران، به شمار می روند. این گروه ها به ویژه در حال حاضر روابط خوبی با ایران دارند و در عرصه بین المللی به عنوان منتقدان سیاست های آمریکا و غرب شناخته می شوند.

گروه های راست معمولاً طرفدار هژمونی آمریکا و اروپا هستند و به تفکرات لیبرال دموکراتیک گرایش دارند. آن ها خواهان درهای باز اقتصادی و روابط نزدیک با غرب اند. در مقابل، گروه های چپ که شامل مارکسیست ها، کمونیست ها، سوسیالیست ها و گروه های انقلابی هستند، از حامیان فلسطین و ایرانند. علت تعهد سیاستمداران آمریکا با صهیونیست ها درباره ارض مقدس !

ارتباط خوبی با جریان های حامی فلسطین در برزیل برقرار شده است

* نمایندگی فرهنگی ایران در برزیل درباره مسئله فلسطین و غزه چه اقداماتی انجام داده و چقدر سعی کرد با گروه های انقلابی در برزیل تعامل برقرار کند؟

در ارتباط با محورهای سند تحول سازمان ارتباطات اسلامی، به ویژه در زمینه سهم ایران در بازار صنایع فرهنگی و همچنین دیپلماسی فرهنگی و روایتگری مؤثر و جریان ساز از انقلاب اسلامی، باید گفت که با وجود مدت زمان کوتاه حضور سازمان در اینجا، الحمدلله در همین مدت محدود، اقدامات قابل توجهی صورت گرفته است. به ویژه در یک سال اخیر و پس از رخداد طوفان الاقصی که به دفاع از فلسطین اختصاص داشت، ارتباطات بسیار خوبی با جریان هایی که موضوع فلسطین را به عنوان یک مسئله مشترک مطرح می کنند، برقرار شده است. با توجه به اینکه جبهه مقاومت اکنون نقش نخ تسبیح را در اتصال جریان های روایتگر این حرکت عظیم ایفا می کند، هرگونه سرمایه گذاری در این عرصه ضروری و ارزشمند است. البته، هرچند اقدامات ما آغاز شده، اما همچنان کافی نیست و نیاز به تلاش بیشتری وجود دارد.

علاوه بر این، سایر مجموعه ها مانند سفارت و دیگر نهادها نیز در این زمینه زحمات بسیاری کشیده اند که ضروری است این اقدامات هم افزا و تجمیع شوند. به عنوان نمونه، لیستی از فعالان عرصه فلسطین و انقلاب اسلامی در جبهه مقاومت تهیه شده و در اختیار برخی دوستان قرار گرفته است که همچنان در حال تکمیل است.

* با توجه به اینکه سیاست اصلی دیپلماسی فرهنگی گسترش دیپلماسی اقتصادی یا اقتصاد فرهنگ است، آیا زمینه های لازم برای تحقق این امر در برزیل فراهم شده است؟

در زمینه بازار صنایع فرهنگی، متأسفانه تاکنون اقدام جدی انجام نشده است، اما درخواست هایی ارائه شده و بخشی از بودجه امسال نیز به ریال تبدیل شده تا بتوان کالاهای فرهنگی جذابی برای عرضه در این بازار تهیه کرد. از جمله این کالاها می توان به مجموعه هایی نظیر کاتالوگ فیلم های فاخر ایرانی اشاره کرد که قابلیت عرضه در شبکه های محلی به صورت فروشی و با هزینه را دارند. همچنین، برنامه هایی نظیر هفته فرهنگی ایران نیز طراحی شده است که می تواند در کنار تقویت دیپلماسی فرهنگی، به درآمدزایی در این حوزه کمک کند.

در زمینه معرفی صنایع فرهنگی ایران، فعالیت های گسترده ای در حال انجام است که شامل حوزه هایی مانند سینما، صنایع دستی، موسیقی و معرفی ابزارآلات موسیقی ایرانی سنتی است. هدف از این اقدامات، فراهم کردن بسترهای مناسب برای ارائه صنعت موسیقی ایران به جهانیان است. همچنین، در کنار صنعت فیلم، به صنایع مد و لباس نیز توجه ویژه ای شده است که ان شاءالله در ایام دهه فجر، از تمام این صنایع برای حضور در بازار صنایع فرهنگی برزیل استفاده خواهیم کرد. این برنامه ها در کنار موضوعات دیگری مانند صنعت غذا، زعفران، خاویار و دیگر محصولات منحصر به فرد ایران نیز قرار دارند.

در راستای معرفی فرهنگ اسلامی و ایرانی، ما همکاری هایی را با سفارت در پیش داریم و یک برنامه مفصل برای ایام دهه فجر در سه شهر برزیل طراحی کرده ایم. این برنامه شامل 9 آیتم مختلف است که امیدواریم بتوانیم از این فرصت ها بهره برداری کنیم. همچنین از برخی هنرمندان درخواست کرده ایم تا در این برنامه ها شرکت کنند و در حال مذاکره برای جذب آن ها هستیم. علاوه بر این، در تلاش برای فعال تر کردن گردشگری ایران نیز هستیم و در این راستا نشست هایی با حدود 20 آژانس مسافرتی برگزار کرده ایم. این اقدامات گام به گام در حال پیشرفت هستند، اما با توجه به اینکه این اولین بار است که چنین برنامه هایی اجرا می شود، هنوز راه زیادی تا دستیابی به نتایج نهایی باقی مانده است.

انتهای پیام/